"Metro 2033" - Dmitry Glukhovsky

W świecie po wojnie nuklearnej ostatnim bastionem ludzkości jest moskiewskie metro. To tam schronili się ci, którzy przetrwali apokalipsę. Chronieni przed promieniowaniem warstwą ziemi i betonu, próbują przeżyć. Jednak jedną ze stacji, WOGN, nawiedzają tajemnicze istoty, nazywane Czarnymi. Wpływają oni na umysły mieszkańców stacji, siejąc w nich strach i poczucie beznadziei. Artem, młody mieszkaniec WOGNu, otrzymuje zadanie od zawodowego stalkera - musi dotrzeć do centrum metra i opowiedzieć o tajemniczym zagrożeniu, które może sprowadzić zagładę na całe metro. Chłopak wyrusza więc w podróż ciemnymi tunelami, w których czyhają na niego zagrożenia z tego i nie z tego świata...

Zacznę od tego, że nie jest to moje pierwsze czytanie "Metra". Gdy 5 lat temu poznałam mojego narzeczonego, polecił mi tę serię i przeczytałam ją z prawdziwą przyjemnością. Teraz postanowiłam do niej wrócić, trochę dlatego, że tęskniłam już za tym uniwersum, a trochę na przekór temu, co dzieje się teraz na świecie. Dlatego odpaliłam tym razem audiobooka i raz jeszcze podążyłam śladami Artema, który jest jedną z najciekawszych postaci literackich ostatniej dekady. I chociaż nie raz i nie dwa przechodziły mnie ciarki gdy słuchałam opowieści z tego wyjątkowo mrocznego i niepokojącego miejsca podczas jazdy przez wymarłe krakowskie ulice, wciąż (a może właśnie dlatego) uważam, że to świetna książka i jeden z najlepszych debiutów, jakie miałam przyjemność czytać.

Świat wykreowany przez Pana Glukhovskiego jest... wspaniały. Mroczny. Depresyjny. Niebezpieczny. Jest tym wszystkim, czego się obawiamy. A jednocześnie jest jedyną szansą ludzkości na przetrwanie. Ten paradoks wywołuje w czytelniku jakiś osobliwy niepokój, szarpie jego nerwy, przeraża i trzyma w napięciu. Wyobraźcie to sobie: kilka tysięcy istot ludzkich zamkniętych od kilkudziesięciu lat w podziemnych tunelach, żywiących się wyhodowanymi w ciemności grzybami, a mimo to ta garstka ludzi walczy między sobą o władzę nad jak największą ilością stacji. Ścierają się między sobą ideologie, nawet religie, a do tego dochodzą zagrożenia z powierzchni - zmutowane zwierzęta i nowa rasa istot rozumnych: wspomniani wcześniej Czarni. Nie sposób przejść obok tego obojętnie.

Powiedziałam wcześniej, że Artem jest jednym z najciekawszych bohaterów dekady i podtrzymuję swoje zdanie. Jest złożony, przeszłość odciska wyraźne piętno na jego charakterze, a do tego absolutnie nie jest materiałem na superbohatera. Owszem, wyrusza na misję ocalenia świata, jednak jest do niej tak bardzo nieprzygotowany, jak to tylko możliwe. Jest w gruncie rzeczy nieśmiałym chłopakiem, który niewiele wie o świecie, nadrabia jednak odwagą i pociągiem do heroicznych czynów. Jest bohaterem, którego potrzebujemy, choć na niego nie zasługujemy, parafrazując popularny mem. A końcowy plot-twist... ale do tego dojdziemy później.

Akcja jest szalona. W jednej chwili siedzimy spokojnie przy ognisku wraz z chłopakami z patrolu i opowiadamy sobie straszne historyjki, w następnej gubimy się w mrocznym tunelu, w którym coś chce nam namieszać w głowie. Bardzo podobają mi się wprowadzone tutaj wątki, w bardzo nieoczywisty sposób fantastyczne - bo możemy je uznać za wytwór wyobraźni bohaterów, a możemy zgodzić się, ze działają tu siły, których nie pojmujemy. Metro jest tajemnicze i przerażające i to właśnie robi tutaj klimat - nigdy nie wiemy czy to, na co patrzymy jest prawdziwe, chociaż mamy mocne wrażenie, że owszem, to szczera prawda i należy brać dupę w troki i zwiewać gdzie pieprz rośnie, byle dalej od tych wynaturzonych koszmarów.

Co do stylu pana Glukhovskiego, to jest bardzo specyficzny i bardzo rosyjski. Mocno przypomina mi takich mistrzów jak Dostojewski, Nabokov czy Tołstoj. I mówię to z pełną odpowiedzialnością - Pan Glukhovsky po prostu umie pisać. Każde słowo jest na swoim miejscu, nie ma tu nic zbędnego, ani niczego nie brakuje. Po prostu mistrzostwo.

A zakończenie... kompletnie zaskakujące. Prawda o Czarnych tak za pierwszym razem, jak i za drugim po prostu zbiła mnie z nóg. I tym bardziej spodobał mi się Artem - właśnie dlatego, ze popełnia błędy. Myli się, a zatem jest ludzki, prawdziwy, realistyczny. Nie wiem ile jest w tym zasługi autora, a ile jego czytelników - bo musicie wiedzieć, że Pan Glukhovsky publikował fragmenty swojej powieści w internecie i poddawał je ocenie fanów, a także naprawdę ich słuchał i kierował historią wedle ich woli. Być może w tym tkwi sekret jego sukcesu i być może dlatego właśnie ta książka jest dokładnie tym, czego oczekują czytelnicy. Niemniej wielkie brawa.

To świetna przygoda, którą powinien poznać każdy fan post-apo i science-fiction. Ja bawiłam się wyśmienicie i chciałabym, żeby wszyscy na świecie poznali tę opowieść. Jeśli nie dla walorów literackich, to przynajmniej ku przestrodze. Pan Glukhovsky dał początek całemu nowemu uniwersum, w ramach którego powstały dziesiątki powieści, które zaistniały na rynku dzięki wsparciu autora cyklu "Metro" - i wiem, że przynajmniej część z nich jest naprawdę warta przeczytania. Tak więc niniejszym szczerze Wam polecam "Metro 2033" i zapowiadam na niedaleką przyszłość recenzję kolejnych tomów, a także powieści towarzyszących.

Moja ocena: 9/10