"Układ" - Igor Brejdygant

Monika Brzozowska jest w dołku. Nie potrafi otrząsnąć się z szoku i żałoby po zabiciu swojego męża i wyczerpującej walce z szajką pedofilską. Przebywa na przymusowym, bezterminowym urlopie i coraz głębiej zapada się w bagno nałogu. Kiedy zamordowany zostaje świadek w sprawie, nad którą pracowała Monika, staje się jasne, że wojna wciąż trwa. Adam Wójcik, współpracownik i przyjaciel pani komisarz, naciska na zwierzchnika by przywrócił Monikę do służby w nadziei, że pomoże jej to skończyć z narkotykami. Nałóg jednak okazuje się zbyt silny, a szajka pedofilska, z którą zadarli śledczy, o wiele potężniejsza niż przypuszczali...

Pod koniec zeszłego roku recenzowałam dla Was "Rysę", pierwszą powieść Pana Brejdyganta, w której pojawia się Monika Brzozowska. Nie jestem pewna jak potraktować "Układ", bo chociaż jest to ta sama sprawa i ci sami bohaterowie, to jednak nie sądzę, żeby brak znajomości poprzedniej części przeszkadzał w rozumieniu fabuły. Jednak porównanie obu powieści wydaje mi się w pełni uzasadnione. "Rysę" oceniłam na 6/10, miałam kilka mniej lub bardziej poważnych zarzutów, widziałam spore pole do poprawy. Czy poprawa nastąpiła? O tak.

Moim głównym zarzutem pod adresem "Rysy" była absurdalna ilość absurdalnych błędów. Chodzi o bohaterów, którzy jak w kalejdoskopie zmieniali imiona, tytuły i posiadane przedmioty. "Układ" jest wolny od błędów, uff, na szczęście. No, prawie. Znalazłam jeden fragment, w którym bohaterowie zostawiają komórki w samochodzie, bo obawiają się podsłuchu, zamykają samochód, idą usiąść przy fontannie, rozmawiają, bohaterka wyciąga notatnik, kartkuje go i... nagle pokazuje coś drugiemu bohaterowi na komórce. Na tej komórce, którą zostawiła zamkniętą w samochodzie, a w którą najwyraźniej magicznie zmienił się notatnik. Ale jeden błąd może się przydarzyć każdemu, nie będę się czepiać. Kolejnym zarzutem była zbyt duża ilość wyjątkowo rzadkich "mądrych słów" pasujących do reszty tekstu jak wół do karety, a w dodatku czasem niewłaściwie użytych ("ciemne rogówki" jednego z bohaterów wciąż mnie śmieszą). W "Układzie" natrafiłam tylko na 2-3 trudniejsze słowa, więc ponownie nie mam powodu do narzekania.

Tyle tytułem porównania. Już widać, że jest znacznie lepiej, skupmy się więc teraz na samym "Układzie", bo zdecydowanie na to zasługuje. Od czego zacząć... A niech będzie, że od minusu. Nie polubiłam Moniki. Nie lubiłam jej w "Rysie" i nie lubię jej w "Układzie". Nie zaprzyjaźniłabym się z nią w prawdziwym życiu. W moim odczuciu jest wredna, nieodpowiedzialna i trochę głupia. Sorry, ale mówię jak jest. Bardzo za to lubię Czesława i Adama. To oni najbardziej umilali mi lekturę i z pewnością chętnie bym się wybrała z nimi na piwo, gdyby byli prawdziwi. No i pani patolog, chociaż jej na piwo zaprosić bym się chyba nie odważyła. Ją bym podziwiała z daleka. Wszyscy Ci bohaterowie są bardzo dobrze zbudowani, mają wyraźne, osobne charaktery, mają swoje historie, są różnorodni, barwni i sprawiają, że czytelnik mocno trzyma za nich kciuki. Świetna robota, Panie Brejdygant, w tym elemencie.

Jeśli chodzi o akcję, to dzieje się, oj, dzieje. Przy tej samej objętości mamy tutaj dwa razy więcej wydarzeń niż w "Rysie". Jest tu wszystko, co w tego typu powieści być powinno - są pościgi, ucieczki, walka o życie, wybuchy nawet. Ani przez chwilę się nie nudziłam. Tylko niestety znowu mi tu bruździ Monika. Tyle razy w ciągu tej powieści ociera się o śmierć, że trochę zakrawa to na absurd. Jeszcze dobrze nie wyszła ze szpitala, a już do niej strzelają, a jeszcze strzelać nie przestali to znowu trzeba do szpitala. Ja wiem, że drama i tak dalej, ale jest takie mądre powiedzenie: "co za dużo, to niezdrowo". Dajmy tej biednej Monice trochę oddechu, bo nam się dziewczyna wykończy na amen i co będzie?

A jak tym razem ma się intryga? Bardzo dobrze. Z każdą stroną odkrywamy, że sięga dalej niż myśleliśmy; jest wystarczająco złożona, żeby zabawić wymagającego czytelnika, ale zarazem wystarczająco prosta, by nawet ktoś nieobeznany z kryminałami mógł ją śledzić i rozumieć bez większego wysiłku. "Rysie" zarzucałam, że intryga nie ma sensu - teraz muszę to odwołać. "Układ" wyjaśnia nam kilka rzeczy, wszystko nabiera sensu, widzimy wreszcie całość. Bardzo fajnie to wyszło, ja jestem na tak.

Ostatnia rzecz, o której chcę napisać to warsztat. Nie ulega wątpliwości, że Pan Brejdygant jest pisarzem doświadczonym, który potrafi operować słowem. Poza tymi kilkoma dziwnymi, niepasującymi słowami, nie potrafię tu znaleźć żadnego słabego elementu. Czyta się to z przyjemnością i bardzo gładko - brak tu niezręcznych sformułowań, powtórzeń, dziwnych dialogów. Wszystko na najwyższym poziomie. Jedna tylko rzecz zazgrzytała - przetłumaczone były wszystkie zdania w języku angielskim ale żadne w języku rosyjskim. Być może dla starszych czytelników to nie problem, ale ja nie miałam już rosyjskiego w szkole i nie miałam pojęcia o co chodzi. W dzisiejszych czasach za to chyba każdy zna angielski, więc kompletnie nie rozumiem dlaczego przetłumaczono angielski właśnie a przy rosyjskim musiałam siedzieć z tablicami ich domków i szlaczków i męczyć Google Tłumacza. Tłumaczmy wszystko albo wcale, inaczej nie ma sensu.

Podsumowując, wciąż mamy tutaj kilka niedociągnięć, ale są to niedociągnięcia drobne, nieprzeszkadzające za bardzo w lekturze. Porównując "Układ" z jego poprzedniczką, "Rysą", widać wyraźny postęp - nawet w tak banalnej rzeczy jak okładka. Jest to naprawdę porządny kryminał, który wciąga od pierwszych stron, z mocnym przytupem na zakończenie i fajnie poprowadzoną intrygą. Ja czytałam z przyjemnością i z równą przyjemnością polecam wszystkim miłośnikom gatunku.

Moja ocena: 8/10

Za możliwość przeczytania książki dziękuję wydawnictwu W.A.B.