Książka vs Film: "Dallas '63" - Stephen King

Dzień dobry, kochani, miło mi powitać Was na premierze nowego cyklu wpisów, czyli Książka vs Film. Cykl zapowiedziałam dwa miesiące temu, wpis robię dopiero teraz, cóż, zdarza się, takie życie. Jednak wreszcie zapadła decyzja co do książkowo-filmowej pary, którą zajmę się jako pierwszą. A decyzja nie była prosta, bo potrzebowałam czegoś, co w miarę niedawno zarówno oglądałam, jak i czytałam, i będę mogła porównać obie wersje mając je na świeżo w pamięci. Tak więc padło na "Dallas '63" autorstwa Stephena Kinga, które poznałam w tym roku w obu wariantach. A zatem, żeby nie przedłużać, przejdźmy do rzeczy. Jeszcze tylko dla formalności ostrzeżenie o spojlerach i jedziemy.

Uwaga: wpis zawiera spojlery z książki i serialu!

Fabuła

Jake Epping jest zwykłym człowiekiem. Pracuje jako nauczyciel, żyje skromnie dorabiając sobie dzięki kursom przygotowującym do matury dla dorosłych. Jego spokojne życie zmienia się ostatniego dnia roku szkolnego, gdy odbiera telefon od swojego przyjaciela i właściciela pobliskiego baru, w którym - jak się okazuje - znajduje się przejście do roku 1958. Al - ów przyjaciel - powierza Jake'owi misję, której on sam sam nie był w stanie doprowadzić do końca: powstrzymanie Lee Oswalda przed zamordowaniem Johna F. Kennedy'ego. Jake, z początku nieufny, w końcu zgadza się spróbować, nie wie jednak jak zaciętą walkę będzie musiał stoczyć z oporną przeszłością, która bardzo nie chce być zmieniona...

Adaptacja

Adaptacja powieści Stephena Kinga nosi tytuł "11.22.63", jest to 8-odcinkowy serial dostępny na platformie Hulu (w Polsce nadawany był na kanale Fox). Premiera serialu miała miejsce w roku 2016, a nad jego produkcją czuwał sam Stephen King w roli producenta wykonawczego. W obsadzie znaleźli się m. in. James Franco (jako  główny bohater Jake Epping), Chris Cooper (Al Templeton) i Sarah Gadon (Sadie Dunhill).

Do serialu (najpierw zajmiemy się samym serialem w oderwaniu od książki) mam jedno zastrzeżenie - okropnie skrócił sam początek opowieści, przez co wdarł nam się tutaj jakiś nienaturalny pośpiech i nerwowość. Coś w stylu "hej, Jake, słuchaj, mam wehikuł czasu, musisz skoczyć w przeszłość i ocalić Kennedy'ego, żadnych pytań, leć już!" i Jake bez głębszej refleksji poleciał. Wyglądało to sztucznie i niespecjalnie mi się podobało. Poza tym uważam tę produkcję za udaną. Aktorzy sprawili się bardzo dobrze, tempo akcji było bardzo przyzwoite, historia przedstawiona w sposób logiczny. Każdy z odcinków klasycznie kończy się potężnym cliff-hangerem, co nam, widzom, może się nie podobać (gdy na kolejny odcinek trzeba czekać tydzień), ale zdecydowanie zachęca do dalszego oglądania. Bardzo mi się podobało jak wierny historii jest ten serial. Pomijam już rzeczy tak oczywiste jak kostiumy z epoki, samochody i (prawdopodobnie komputerowe?) odnowienie budynków, ale duży plus u mnie zarobiło naprawdę zręczne wkomponowanie w całość fragmentów prawdziwego przemówienia JFK i oczywiście scen z zamachu. Jednak największe wrażenie chyba zrobił na mnie Daniel Webber, grający Lee Harvey Oswalda, który nie dość, że ucharakteryzowany był tak dobrze, że niemal nie do odróżnienia od prawdziwej postaci, to jeszcze wykreował tak fantastycznie autentyczną postać, że po prostu nie mogłam od niego oderwać oczu. No i muzyka - oczywiście z epoki - robiła wspaniały klimat.

Książka vs serial

Serial łącznie trwał około 8 godzin, audiobook trwa aż 27 i pół godziny - jasne więc jest, że producenci serialu nie byli w stanie zmieścić w nim wszystkich wydarzeń i wątków. Wspomniałam już, że początek został skrócony - moim zdaniem za bardzo - oprócz tego w serialu Jake przeszedł przez drzwi tylko raz, podczas gdy w książce odbył kilka wycieczek i zaliczył kilka resetów zanim podjął próbę ocalenia JFK. Serial ominął również wątek jego uczniów z przeszłości - książka poświęciła im sporo czasu, Jake wystawiał przedstawienie w szkole, zbierał fundusze na operację uczennicy, robił wiele innych rzeczy, które w ekranizacji zostały całkowicie pominięte. To jednak są szczegóły, bo te wycięte fragmenty tak naprawdę niewiele wnosiły do sprawy. Znaczące różnice były trzy:

Po pierwsze, w książce drzwi do przeszłości prowadzą do roku 1958, a nie jak w serialu do roku 1960. Różnica ta jest o tyle istotna, że Jake ma więcej czasu na zaaklimatyzowanie się w przeszłości i mniej kolejnych prób w razie porażki - w końcu coraz młodszy się nie robi...

Po drugie, człowiek z żółtą kartką kompletnie stracił sens w serialu. W książce jest on (a raczej oni, bo jest ich wielu) swego rodzaju strażnikiem rzeczywistości, który dba również o zachowanie przeszłości w stanie nienaruszonym. To człowiek z żółtą kartką tłumaczy Jake'owi, że zbyt duża ingerencja w przeszłość może skutkować rozsypaniem się samej materii rzeczywistości i namawia go do zresetowania wszystkiego, co w niej zmienił. Tymczasem w serialu został zredukowany do pogrążonego w rozpaczy pijaczka, który nie ma absolutnie żadnego znaczenia dla fabuły. Nie ma też sensu, bo skoro próbuje tylko ratować swoją córkę, to czemu pojawia się za każdym razem kiedy Jake przechodzi przez "króliczą norę" do przeszłości? Czemu łazi za nim po całym kraju, czemu Jake go ciągle widzi? Bez sensu.

Po trzecie, dodany został bohater, Bill. Bill pojawia się w książce, ale umiera na zawał tej nocy, gdy Jake zabija ojca woźnego, ratując jego rodzinę przed masakrą. W serialu Bill nie tylko nie umiera, nie tylko jest o dobre 20 lat młodszy, ale w jakiś sposób dowiaduje się, że Jake przybył z przyszłości i dołącza do jego misji uratowania prezydenta. W serialu odwala za Jake'a całą robotę siedząc i podsłuchując Lee Oswalda, podczas gdy ten romansuje w najlepsze z Sadie. Nie bardzo rozumiem po co ktoś wcisnął do tej opowieści Billa - chyba tylko po to, żeby móc nam zafundować dramę z umieszczeniem go w szpitalu psychiatrycznym i samobójstwem. Dramę mocną - przyznaję, ta scena zrobiła na mnie wrażenie - ale niepotrzebną. Muszę jednak przyznać, że gdybym nie czytała wcześniej książki, ten wątek z pewnością wydałby mi się naturalny i ciekawy.

Zwycięzca

Jak już powiedziałam, serial bardzo mi się podobał, jednak ze względu na konieczność znacznego skrócenia tej historii, zabrakło czasu na odpowiednie wytłumaczenie bardziej skomplikowanych wątków. Kinga można kochać albo nienawidzić, ale chyba obie strony przyznają, że zawsze dba on o szczegóły i doprowadza swoje opowieści do logicznego końca, wyjaśniając wszystkie pojawiające się po drodze wątpliwości. Dlatego tym razem mimo wszystko zwycięzcą zostaje książka, która zwyczajnie lepiej opowiada tę historię. Jednak serdecznie polecam wszystkim, którzy ją przeczytali, oglądnięcie serialu w ramach ciekawostki jakby wyglądała ta historia w ujęciu bardziej sensacyjnym. Podobnie wszystkim, który zaliczyli już serial, polecam przeczytać "Dallas '63", które fajnie rozwija tę historię i daje nam więcej okazji do przyglądania się skutkom ingerencji w przeszłość. Świetna książka doczekała się bardzo dobrej adaptacji.

Moją recenzję "Dallas '63" możecie znaleźć tutaj.