"Astrofizyka dla Zabieganych" - Neil deGrasse Tyson

Nie jest żadną tajemnicą, że tempo życia rośnie. Ciągle się gdzieś spieszymy, gonią nas terminy, brakuje nam czasu na coraz więcej rzeczy. Brakuje nam czasu by na chwilę przystanąć i zastanowić się nad czymś innym niż kolejna pozycja na naszej liście zadań. I tutaj wkracza Neil deGrasse Tyson ze swoją książką, która w sposób prosty i zwięzły opowie nam o... wszystkim. O tym, skąd się wzięliśmy, dokąd zmierzamy, jakie niebezpieczeństwa czekają na nas po drodze i co z tym wszystkim wspólnego mają czarne dziury. Nawet najbardziej zabiegani dzięki tej książce na chwile przystaną i spojrzą w gwiazdy. I być może dostrzegą tam coś wspaniałego...

Nie określiłabym się raczej mianem osoby zabieganej. Nie mam dzieci ani żadnych innych obowiązków poza pracą, zakupami i pracami domowymi. Owszem, bywają dni, gdy nie wiem w co ręce włożyć, ale zwykle potrafię wygospodarować dziennie 2-3 godziny tylko dla siebie, gdy mogę w spokoju usiąść na kanapie, z kubkiem herbaty w jednej ręce i książką w drugiej. Być może dlatego ta lektura niezupełnie do mnie trafiła. Z pewnością wpływ na to miał również fakt, że książek traktujących o astronomii i astrofizyce mam już na koncie dziesiątki i ciężko mnie w tym temacie czymś zaskoczyć. Tak czy inaczej, Pan deGrasse Tyson mnie nie przekonał - co jednak nie znaczy, że jego książka jest zła. Po prostu nie jest dla wszystkich.

Pozwólcie mi na początek spojrzeć na tę książkę obiektywnie, a dopiero potem przedstawić moje subiektywne odczucia. To bardzo ciekawa pozycja, obejmująca szeroki wachlarz tematów, o których traktuje językiem na tyle prostym, że największy laik bez trudu zrozumie wszystkie zagadnienia. A zagadnienia te bywają zarówno podstawowe (Księżyc powodujący pływy), jak i dość zaawansowane (rola ciemnej materii w rozszerzaniu się wszechświata). O tych pozornie nudnych rzeczach autor opowiada z wyraźnie słyszalną pasją, którą zaraża czytelnika i porywa go w świat komet, mgławic i czarnych dziur. Nie jest to jednak podróż bezcelowa - książka niesie ważne przesłanie: jesteśmy tu, gdzie jesteśmy, dzięki nauce. To nauka dała nam elektryczność, internet, skuteczne leki na wiele dawniej śmiertelnych chorób. Nie odwracajmy się od niej ku ciemnocie i zabobonom, bo stracimy wszystko. Obiektywnie rzecz biorąc, to świetna książka.

Problem w tym, że recenzja musi być przynajmniej w pewnym stopniu subiektywna, bo muszę dokonać w niej oceny danego tekstu, a oceniać mogę tylko w oparciu o posiadaną wiedzę i doświadczenie, które są inne u każdego z nas. Mówiąc nieco prościej - moim celem jest powiedzieć Wam czy książka mi się podobała. A odpowiedź brzmi: no dupy mi nie urwało.

Jak już wspomniałam, mam na koncie wiele książek na temat astronomii, a kilka poważniejszych prac, jakie czytałam, schodziło również na zagadnienia z kręgu fizyki teoretycznej. Myślę, że jestem uprawniona do tego, by bez fałszywej skromności stwierdzić: tak, mam sporą wiedzę na ten temat i niewiele jest już rzeczy, których mogę się jeszcze na tym polu nauczyć, nie wkraczając na poziom zaawansowania zastrzeżony dla naukowców po odpowiednich studiach. I dlatego z przykrością stwierdzam, że z książki Pana deGrasse Tysona dowiedziałam się... jednej nowej rzeczy. I to drobnej, bo chodziło o nieznaną mi wcześniej właściwość tytanu, która to wiedza tak właściwie zalicza się do chemii, a nie astronomii. Całą resztę wiedziałam już dawno, dlatego poczułam się bardzo zawiedziona.

Drugim moim problemem z tą książką jest to całe zabieganie. Autor wykonał naprawdę kupę dobrej roboty, by przedstawić sporą ilość tematów w sposób jasny, a przede wszystkim zwięzły. Rozumiem tego cel - książka skierowana jest do kompletnych laików, których łatwo znudzić. Musi być zwięzła. Ja jednak odniosłam wrażenie, że poruszone zagadnienia zostały omówione "po łepkach" i żałowałam, że nie zostały zaprezentowane dokładniej. Zamiast tego autor rzuca metaforami i anegdotami, które owszem, są ciekawe a czasem zabawne, ale w moim odczuciu zbędne. Może komuś jest potrzebna metafora z rozrzucaniem nawozu po polu uprawnym, żeby zrozumieć co mają wspólnego supernowe z atomami, które budują nasze ciała, ale ja jej nie potrzebuję. Dla mnie to tłumaczenie jak półidiocie łopatą.

Moja ocena to średnia wyciągnięta z obiektywnej oceny tej książki (świetna pozycja dla zabieganych laików) i subiektywnych odczuć (spory zawód). Nie polecam jej osobom, które mają już jakąś wiedzę na temat wszechświata, jednak uważam, że to doskonała pozycja wprowadzająca do tematu. Jeśli chcecie zobaczyć z czym się je ten cały kosmos i o co w ogóle chodzi, jak najbardziej zacznijcie od dzieła Pana deGrasse Tysona. On będzie dla Was doskonałym nauczycielem. Mnie niestety nie powiedział niczego nowego, nad czym ubolewam, chociaż doceniam wysiłek popularyzowania nauki wśród mas. Wysiłek, który zasługuje na tym większy szacunek w dobie antyszczepionkowców i płaskoziemców. To dobra, wartościowa i potrzebna książka. Po prostu nieodpowiednia dla mnie.

Moja ocena: 7/10